جدول تبدیل DN به NPS

برای تبدیل DN به NPS یا بالعکس از جدول زیر استفاده می شود:

قطر خارجی لوله (OD) در یک DN یا NPS مشخص ثابت است و با تغییر ضخامت جداره، تنها قطر داخلی لوله (ID) کاهش می یابد.

DN مخفف Diameter Nominal به معنی قطر اسمی، پارامتر سایز اسمی لوله است. DN مشخصه ای بدون بعد از اندازه لوله است که در سیستم واحد متریک و به وسیله سازمان جهانی استاندارد (ISO) توسعه یافته است. این پارامتر بیش از اینکه مشخص کننده اندازه واقعی لوله باشد به عنوان روشی برای متمایز ساختن لوله ها از یکدیگر و نام گذاری آن ها مورد استفاده قرار می گیرد. در مقابل DN در سیستم متریک، سیستم اینچی از NPS به همان منظور استفاده می کند که مخفف عبارت Nominal Pipe Size است. از DN یا NPS برای بیان سایز لوله استفاده می شود. 

در لوله هایی با NPS برابر ۱۲ و کمتر، عدد NPS کوچک تر از قطر خارجی واقعی لوله است. برای مثال در لوله هایی با سایز اسمی ۸ و ۱۲، قطر خارجی آن به ترتیب ۸٫۶۲۵ و ۱۲٫۷۵۰ اینچ است. در لوله های با NPS بزرگ تر از ۱۲، قطر خارجی واقعی لوله برابر عدد NPS است. برای مثال در لوله هایی با سایز اسمی ۱۴ و ۸۰، قطر خارجی آن به ترتیب ۱۴ و ۸۰ اینچ است.

منبع

تفاوت‌های مهم لوله (Pipe) و تیوب (Tube)

1. لوله استوانه‌ای توخالی است که با مقطع گرد ساخته می‌شود ولی تیوب علاوه بر مقطع گرد، با مقطع مربعی و مستطیلی هم ساخته می‌شود.
2. لوله‌ها در سایزهای بین ۱/۸ الی ۸۰ اینچ ساخته و استفاده می‌شوند ولی تیوب‌ها در سایزهای کوچکتری (معمولاً تا ۱۲ اینچ) کاربرد دارند. البته همین تیوبهای سایز ۱۰ و ۱۲ اینچ هم به ندرت استفاده می‌شوند.
3. برای مشخص کردن ضخامت جداره‌ی لوله‌ها از پارامتری به نام عدد اسکجول (Schedule Number) استفاده می‌شود. قطر خارجی لوله (OD) در یک عدد اسکجول مشخص ثابت است و با تغییر عدد اسکجول، ضخامت جداره کم یا زیاد شده و تنها قطر داخلی لوله (ID) افزایش یا کاهش می‌یابد. بر خلاف لوله‌ها، برای رده‌بندی ضخامت تیوب‌ها از پارامتری به نام گیج تیوب (Tube Gauge) استفاده می‌شود که در سیستم آمریکایی با (BWG (Birmingham Wire Gauge و در سیستم انگلیسی با (SWG (Standard Wire Gauge نشان داده می‌شود. با افزایش عدد گیج BWG یا SWG، ضخامت تیوب کاهش می‌یابد. BWG یا SWG مستقل از قطر تیوب است، یعنی ضخامت دیواره‌ی چند تیوب با BWG یا SWG یکسان ولی قطر متفاوت برابر است.
4. در لوله‌ها برای اعلام سایز لوله از مشخصه‌ای به نام قطر اسمی (DN در سیستم متریک و NPS در سیستم اینچی) استفاده می‌شود که در همه‌ی لوله‌ها برابر با قطر خارجی واقعی لوله نیست. قطر اسمی در لوله‌هایی با NPS برابر ۱۲ و کمتر، کوچک‌تر از قطر خارجی واقعی لوله است ولی در لوله‌های با NPS بزرگتر از ۱۲، برابر با قطر خارجی واقعی لوله است. بر خلاف لوله‌ها، وقتی از اندازه‌ی تیوب صحبت می‌شود همان اندازه‌ی قطر خارجی آن مد نظر است و دیگر از DN یا NPS استفاده نمی‌شود.
5. در استانداردهای ساخت لوله و تیوب، الزامات ساخت، تست و بازرسی تیوب‌ها بیشتر و سخت گیرانه‌تر از لوله‌ها است. فرایند ساخت لوله آسان‌تر از تیوب است. این موارد به همراه موارد بند قبلی، باعث افزایش هزینه تمام شده و قیمت تیوب نسبت به لوله می‌شود.
6. تلرانس (رواداری) ساخت تیوب‌ها از جمله تلرانس قطر، تلرانس ضخامت، تلرانس راستی (Straightness) و تلرانس گردی (Circularity) بسته و سخت گیرانه‌تر از تلرانس لوله‌ها است. جدار داخلی و خارجی تیوب‌ها صاف تر از لوله‌ها است.
7. لوله بیشتر برای انتقال سیال (مایع یا گاز) از یک نقطه به نقطه دیگر، به ویژه در فواصل نسبتاً زیاد، و تیوب بیشتر برای گردش سیال در داخل یک سیستم یا ماشین محدود، به منظور انتقال انرژی و سیستم‌های ابزار دقیق استفاده می‌شود.
8. در برخی استانداردها، تیوب به لوله‌هایی گفته می‌شود که برای خم کردن مناسب هستند. در واقع تیوب‌ها انعطاف پذیر بوده و خم می‌شوند.
9. تیوب‌ها برخلاف لوله‌ها دارای طول مشخصی نمی‌باشند و معمولاً به صورت کلاف تولید می‌شوند. لوله‌ها در شاخه‌هایی با متراژ مشخص تولید شده و به فروش می‌رسند.

منبع: عصر مواد