سیستم لوله کشی استخر

منبع

انواع لوله و مشخصات آنها (1)

لوله وسیله ای است که از آن برای انتقال منظم جریان سیال استفاده می‌­شود. لوله کشی در صنایع فرآیندی و پالایشگاهی، مصارف شهری و انتقال آب و فاضلاب، نیروگاه ها، جایگاه های سوخت، سیستم ها و تأسیسات گرمایشی و سرمایشی، کلیۀ کارخانجات و آزمایشگاه ها و… کاربرد گسترده ای دارد.

لوله ها دارای ابعاد مختلف از لحاظ طولی هستند که بسته به نوع کاربری از لوله های بلند یا کوتاه استفاده می­‌شود. موارد تعیین کننده برای انتخاب لوله در یک سیستم انتقال سیال عبارتند از: دبی و فشار سیال، دمای سیال، نوع سیال، میزان خورندگی سیال، شرایط آب و هوای محیط، محل قرارگیری لوله (رو زمینی یا زیرزمینی بودن آن)، میزان ارتعاشات موجود در سیستم لوله کشی و…

لوله ها معمولاً با قطر خارجی یا اندازۀ نامی (Nominal Size)، ضخامت دیوارۀ لوله (Schedule No) و شاخص API (API Designation)  مشخص می­‌شوند.  

تعیین ضخامت لوله ها

• لوله ها با توجه به سایزشان در ضخامت های مختلفی ساخته می­شوند. استانداردهای مختلفی در زمینۀ بیان ضخامت لوله ها وجود دارد که در زیر به آن­ها اشاره می­‌شود.

طبق استاندارد ANSI B36.10M از عدد اسکجول (Schedule) برای بیان ضخامت لوله استفاده می­شود. در ایران از این عدد با نام ردۀ لوله هم یاد می­‌شود. فرمول تعیین عدد Schedule به صورت زیر است:

P/S*1000 = Schedule number

P = فشار طراحی

S = تنش مجاز

پس از به دست آوردن اعداد از فرمول بالا و رند کردن آن­ها اعدادی که حاصل می­‌شوند. عبارتند از : 5 ، 10 ، 20 ، 30 ، 40 ، 60 ، 80 ، 100 ، 120 ، 140 و 160. هر چه عدد اسکجول بزرگتر باشد، ضخامت و وزن لوله بیشتر است. پس از تعیین عدد Schedule با مراجه به جداول و نمودارهای استاندارد ANSI B36.10M ضخامت لوله تعیین می­‌گردد.

• طبق استاندارد ASTM از روش STD برای تعیین ضخامت لوله استفاده می­‌شود. در این روش برای هر لوله با قطر معین وزن مشخصی را اختصاص داده اند. همچنین در این استاندارد به لوله هایی که نسبت به لوله های عادی یک بار تقویت شده اند XS (Extra Strong) و لوله هایی که دوبار تقویت شده اند XXS (Double Extra Strong) گفته می‌­شود. با تعیین این مقادیر نهایتاً با مراجعه به استاندارد مربوطه مقدار ضخامت لوله تعیین می­‌شود.
• در استاندارد API 5L هم ضخامت لوله ها بر حسب طول و قطرشان در جداول و نمودارهای مربوطه آورده شده است.

اندازه و طول های متداول لوله ها

لوله ها می­‌توانند دارای مقطع دایره ای، مربع، مستطیل و بیضی باشند. لوله های با مقطع دایره ای دارای بیشترین کاربرد هستند و به ندرت از لوله ها با شکل مقاطع دیگر استفاده می‌­شود.

قطر لوله هایی که معمولاً مورد استفاده هستند بر حسب اینچ عبارتند از:

8/1، 4/1، 8/3، 2/1، 4/3، 1، 4/1 1، 2/1 1، 2، 2/1 2، 3، 2/1 3، 4، 5، 6، 8، 10، 12، 14، 16، 18، 20، 24 اینچ

برخی کاربردها مانند قسمت‌هایی از نیروگاه ها یا کارخانجات سیمان و… نیاز به لوله های با قطر بالاتری دارند. از این رو لوله های با قطرهای بیش از 24 اینچ  و در سایزهای 36 تا 120 اینچ و بیشتر هم تولید و استفاده می­شوند.

سایزهای 4/1 1، 2/1 2، 2/1 3 و 5 اینچ کمتر مورد استفاده قرار می­‌گیرند. سایزهای 4/1، 8/3 و 27/11 معمولاً در خطوط مربوط به تجهیزات ابزار دقیق و یا آزمایشگاهی کاربرد دارند. لولۀ 2/1 اینچ به طور گسترده جهت Steam tracing و لوله کشی جانبی پمپ ها کاربرد دارد.

لوله ها معمولاً در طول های استاندارد و شاخه های 6 و 12 متری تولید می­‌شوند. هرچند که بنا به کاربردهای مختلف و به طور سفارشی لوله با طول های دیگر هم تولید می‌­شوند.

اندازۀ یک لوله با سایز نامی آن  NPS (Nominal Pipe Size) بیان می­‌شود. NPS یک سیستم بی بعد برای نامگذاری لوله ها می­‌باشد و سبب تمایز لوله ها از هم می­‌شود. عددی که بعد از NPS بیان می­‌شود لزوماً بیانگر قطر داخلی یا خارجی لوله نیست. مثلاً NPS 3 نشاندۀ یک لوله با قطر خارجی 5/3 اینچ است. برای لوله های با سایز بالاتر از 14 اینچ NPS نشان دهندۀ قطر خارجی لوله است. مثلاً وقتی به NPS 16 اشاره می­گردد منظور یک لوله با قطر خارجی16 اینچ است.

منبع